Uygulama ve Hikaye Yazılar

Ekonomik Duyguların Yansıması: “Hışmından” Kavramına Bir Ekonomi Perspektifi Bir ekonomist olarak uzun süredir beni düşündüren şey, sadece rakamların değil, duyguların da piyasalarda ne kadar etkili olduğudur. Çünkü ekonomi, sadece üretim, tüketim ve yatırım dengesi değildir; aynı zamanda bir duygular sistemidir. İnsanlar korkar, umutlanır, öfkelenir, sabreder… Ve bu duygular, fiyatlardan faiz oranlarına, hatta ulusal gelir dengesine kadar her şeyi etkiler. İşte bu çerçevede “hışmından” kelimesi, sadece öfke ya da kızgınlık anlamına gelmez; aslında insan davranışlarının ekonomik yansımalarını anlamak için de bir metafordur. “Hışmından” birinin tepkisini, öfkesini ya da ani duygusal hareketini anlatır. Ancak ekonomik açıdan baktığımızda, bu kelime bireylerin irrasyonel tepkilerini,…

Kalsiyum Nedir Ne İşe Yarar? (Küresel ve Yerel Bir Perspektiften Hayatın Taşı) Bazı elementler vardır, isimleri sıkça geçer ama hayatımızdaki yerlerini tam fark etmeyiz. Kalsiyum da bunlardan biri. “Kemikler için gerekli” deyip geçeriz genelde, ama kalsiyumun dünyadaki, toplumdaki ve kültürlerdeki etkisi bundan çok daha derin. Ben de bugün, bu elemente hem bilimsel hem kültürel hem de insani bir gözle bakmak istedim. Çünkü bir madde, yalnızca vücudumuzda değil, toplumsal bilincimizde de iz bırakıyorsa, o zaman anlatacak çok hikâyesi vardır. Kalsiyum Nedir? Hayatın Sessiz Mühendisi Kalsiyum, periyodik tabloda Ca sembolüyle yer alan, doğada bol bulunan bir elementtir. İnsan vücudunun %1-2’si kalsiyumdan oluşur,…

Göz Çevresi Kremi Göz Altına Sürülür mü? Siyaset Bilimi Açısından Güç, İktidar ve Beden Üzerine Bir Okuma Bir siyaset bilimci olarak, her zaman şunu merak ederim: İktidar yalnızca meclislerde mi işler, yoksa aynanın karşısında da mı? İnsan bedeninin, özellikle de yüzün, bir iktidar alanı haline gelmesi modern çağın en ilginç olgularından biridir. Bugün, görünürde basit ama derin anlamlar taşıyan bir soruya bu gözle bakacağız: Göz çevresi kremi göz altına sürülür mü? Bu yalnızca bir güzellik rutinine dair bir merak değil; aynı zamanda beden, iktidar, kurumlar ve ideolojiler arasındaki karmaşık ilişkilerin küçük bir yansımasıdır. Bedenin Siyaseti: Göz Altı, Görünürlük ve İktidar…

Grimtrak Ne Demek? İnsan Zihninin Gölgesinde Bir Kavramın Psikolojik Anatomisi Bir Psikoloğun Meraklı Girişi Bir klinik psikolog olarak, insan zihninin karanlık dehlizlerinde gezinirken bazen yeni kelimelerle karşılaşırım. Grimtrak da bu gizemli kelimelerden biridir. İlk duyduğumda zihnimde beliren görüntü, sisli bir ormanda ilerleyen, kendi gölgesini kaybetmiş bir yolcuydu. “Grim” karanlık, soğuk bir duyguyu çağrıştırırken; “trak” kelimesi iz, yol veya takip anlamını hatırlatır. Bu iki parçayı birleştirdiğimizde, “Grimtrak” insanın kendi karanlık yönünü izleme, onu anlamaya çalışma sürecine benzer bir metafor hâline gelir. Bilişsel Psikoloji Perspektifinden Grimtrak Bilişsel psikoloji, insanın düşünme, algılama ve karar verme süreçlerine odaklanır. Grimtrak kavramını bu açıdan ele aldığımızda,…

Herhangi Biri Nasıl Yazılır? “Her Hangi” Yanılgısına Karşı Cesur Bir İmla Manifestosu Net konuşalım: “Her hangi biri” diye bir yazım yok. Bu, klavyenin aceleciliğiyle, öğretimin ezberciliğiyle ve arama motorlarının yankı odasıyla büyüyen bir hayalet. Doğrusu “herhangi biri”. “Herhangi” bitişik; “biri” ayrı. Bu kadar sade bir kuralı bile tartışmaya açıyorsak, mesele hatırlama değil; dil eğitimimizin güncellenmesi ve kurumlarımızın şeffaflaşmasıdır. Önce Temel: Doğru Yazım Nedir? Sorunun köküne inelim. “Herhangi” belirsizlik bildiren bir sıfattır ve bitişik yazılır. Ardından gelen “biri/birisi” ise kişi zamiri/sayılama öğesidir ve ayrı yazılır: “Herhangi biri kapıyı çaldı.” “Her hangi biri” yazımı, dilin mantığına da Türkçenin yapısına da terstir. “Her”…

Kelimenin Parıltısı: Edebiyatta Cam Cilası Üzerine Bir Düşünce Bir edebiyatçının dünyasında her kelime, bir yüzeydir; bazen mat, bazen ışığı içine çeker, bazen de parlayarak gerçeği yansıtır. Cam cilası denince akla yalnızca bir temizlik ürünü değil, dilin ve anlamın parlatıcısı da gelir. Çünkü her cümle, tıpkı tozlanmış bir cam gibi, zamanla bulanabilir. Bir hikâye, bir şiir ya da bir roman, anlamını yitirmeye başladığında ona yeniden parlaklık kazandıracak şey, kelimelerin cilasıdır. Edebiyat, bu anlamda insan ruhunun cam cilasıdır. Cam Cilası: Görünmeyeni Görünür Kılmak Cam cilası ne işe yarar? sorusunun teknik cevabı yüzeydeki lekeleri gidermek, ışığın geçişini kolaylaştırmaktır. Ama bir edebiyatçının zihninde bu…

AK Eş Anlamlısı Nedir Beyaz? Kelimelerin Gücü ve Edebiyatın Dönüştürücü Etkisi Giriş: Bir Edebiyatçının Perspektifinden Kelimelerin Gücü Kelime, bir edebiyatçının en güçlü aracıdır. Her kelime, bir evreni içinde barındırır; bir anlam, bir duygu ve bazen de bir arzu… Kelimeler yalnızca iletişim araçları değildir, aynı zamanda insanların dünyayı algılama biçimlerini, hayal güçlerini ve toplumsal yapıları dönüştüren güçlerdir. Bu yüzden bir kelimenin anlamını, çağrıştırdığı imgeleri ve arkasındaki tarihsel ve kültürel bağlamı çözümlemek, edebiyatın derinliklerine inmektir. Bugün, “AK eş anlamlısı nedir beyaz?” gibi bir soruyla karşılaşıyoruz. Bu, ilk bakışta basit bir dilbilgisel sorudan daha fazlasıdır. “AK” kelimesi ve beyaz arasındaki ilişkiyi incelemek, aynı…

Güç, Gül ve Toplum: 1 Dönüm Tarladan Kaç Kilo Gül Çıkar? Bir Siyaset Bilimcinin Tarlaya Bakışı Siyaset bilimi çoğu zaman şehirlerde, kurumlarda ve meclislerde konuşulur. Oysa iktidarın doğası, en yalın haliyle bir tarlada da gözlemlenebilir. 1 dönüm tarladan kaç kilo gül çıkar? sorusu, yalnızca tarımsal bir merak değildir. Bu soru, üretimin, emeğin ve değer yaratımının iktidar ilişkileriyle nasıl iç içe geçtiğini anlamamızı sağlar. Çünkü her gül, toprağın, emeğin, sermayenin ve iktidarın kesişiminde doğar. Gülün Politik Ekonomisi Bir 1 dönüm gül tarlası ortalama olarak 350–500 kilo taze gül verir. Ancak bu sayı, toprak kalitesi, iklim koşulları, sulama düzeyi ve bakım emeğine…